کاراد

آئین‌نامه‌ طرح‌ توسعه کارآفرینی‌ در دانشگاههای‌ کشور «کاراد»

  مقدمه:

به استناد مواد "48" و "21" قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران که بر توسعه کارآفرینی تاکید شده است و در جهت اشاعه کارآفرینی به منظور افزایش کارآمدی دانشجویان و دانش‌آموختگان دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی از طریق تحول در برنامه‌ها و شیوه‌های آموزش در مقاطع مختلف و فراهم آوردن زمینة مشارکت هرچه بیشتر دانشگاهیان در توسعه کشور، آیین‌نامه طرح توسعه کارآفرینی در دانشگاه‌های کشور، که از این پس به اختصار "کاراد" نامیده می‌شود، تدوین و در کلیه دانشگاه‌های کشور به مورد اجراء گذاشته می‌شود.

 .

بخش اول ـ ملاحظات عمومی

ماده(1)ـ تعاریف:

ـ وزارت: وزارت علوم، تحقیقات و فنّاوری

ـ سازمان: سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران

ـ دانشگاه: کلیه دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی دولتی و غیردولتی که با مجوز وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تشکیل شده‌اند.

ـ کارآفرینی: فرآیندی است که فرد کارآفرین با ایده‌های نو و خلاق و شناسایی فرصت‌های جدید و با بسیج منابع، مبادرت به ایجاد کسب و کار و شرکت های نو، سازمان‌های جدید و نوآور و رشد یابنده می‌کند که توأم با پذیرش مخاطره و پیامدهای احتمالی است و منجر به معرفی محصول، فرآیند و یا خدمت جدیدی به جامعه می‌شود.

ـ کاراد: طرح توسعه کارآفرینی در دانشگاه‌های کشور

ـ شورای مرکزی کارآفرینی: این شورا به منظور سیاستگذاری، هدایت، حمایت و نظارت بر اجرای بهینه طرح کاراد تشکیل و از این پس در این آیین‌نامه شورای مرکزی کاراد نامیده می‌شود.

ـ دبیرخانه طرح کاراد: دبیرخانه طرح کاراد در سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران تشکیل می‌شود و کلیه امور ترویجی، آموزشی، پژوهشی و پیگیری مصوبات شورای مرکزی را برعهده دارد.

ـ کمیته‌کارآفرینی دانشگاه: واحد سازمانی طرح "کاراد" است که در هر دانشگاه برای برنامه‌ریزی و انجام امور مطالعات، ترویج و آموزش کارآفرینی تشکیل می‌شود.

ـ مرکز کارآفرینی دانشگاه: واحد اجرایی طرح "کاراد" در دانشگاه است که تحت نظر رئیس دانشگاه فعالیت می‌کند و مجری سیاست‌ها، برنامه‌ها و مصوبات کمیته کارآفرینی دانشگاه است.

ماده(2)ـ فلسفه، چشم‌ انداز، مأموریت،‌ اهداف، راهبردها و برنامه‌ها:

● فلسفة ایجاد طرح «کاراد»:

فلسفة برقراری طرح "کاراد"، مبتنی بر این باور است که کارآفرینی یک خصیصة منحصراً ذاتی نیست، بلکه از طریق آموزش‌هایی مناسب در زمینه‌های چگونگی حصول فراست و زیرکی در کسب و کار، مهارت‌های خاص، و تغییر نگرش و ایجاد انگیزه در افراد، می‌توان مبادرت به تربیت افراد کارآفرین کارآمد نمود.

● چشم انداز:

ایجاد ممتازترین مراکز کارآفرینی در دانشگاه‌های کشور به منظور ایجاد جامعه‌ای توسعه یافته و پویا، مرکب از افرادی دارای استقلال اقتصادی (متکی به خود) و با تحصیلات عالیه.

● مأموریت:

ـ تقویت و بارور کردن بنیة دانش در زمینة کارآفرینی و توسعه و ترویج فرهنگ آن از طریق پژوهش و تعلیم و تربیت کارآفرینان قابل در سطوح مؤسسات آموزش عالی و دانشگاه‌ها

ـ انجام تمهیدات و هماهنگی‌های لازم برای ایجاد تسهیلات و امکانات به منظور توسعه مشاغل بیشتر توسط دانش‌آموختگان دانشگاهی در جهت کمک به شکوفایی اقتصادی و رفاه عمومی کشور

● اهداف:

به منظور حفظ پویایی در امر کارآفرینی، طرح کاراد اهدافی را در زمینه پژوهش، آموزش و ترویج کارآفرینی کشور به شرح زیر دنبال می‌کند:

الف ـ تقویت و بارور کردن دانش کارآفرینی از طریق پژوهش و آموزش کارآفرینی در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی

ب ـ ایجاد و توسعه کسب و کارهای اقتصادی، با توان رقابت بالا در سطح صنعت جهانی

● راهبردها:

به منظور توسعه کارآفرینی، طرح کاراد چهار رویکرد راهبردی زیر را برگزیده است:

الف ـ ترویج روحیه و فرهنگ کارآفرینی و ارتقاء شناخت جامعه دانشگاهی به‌ ویژه دانشجویان نسبت به کارآفرینی، کارآفرینان و نقش آنها در رونق اقتصادی، ایجاد اشتغال و رفاه

ب ـ ترغیب و جذب جامعه دانشگاهی به دوره های آموزش کارآفرینی

ج ـ گسترش تحقیقات در خصوص کارآفرینان، پروژه های کارآفرینی، محیط و فضای کارآفرینی و سایر زمینه‌های مرتبط با توجه به شرایط و مقتضیات ایران

د ـ کمک به کارآفرینان جدید و توسعه کارآفرینان موجود از طریق فراهم آوردن امکانات اولیه

برای شروع کارآفرینی از قبیل معرفی به پارک‌ها و مراکز رشد علم و فناوری و مراکز حمایت از ایجاد و توسعه فناوری

بخش دوم ـ سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی

ماده (3)ـ به منظور سامان‌دهی و انسجام‌بخشی در امور سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و تقسیم کار مؤثر در امر کارآفرینی، شورای مرکزی کارآفرینی زیرنظر وزیر علوم، تحقیقات و فناوری تشکیل می شود.

1ـ3ـ ترکیب شورای مرکزی کارآفرینی:

الف ـ وزیر علوم، تحقیقات و فناوری (رئیس شورا)

ب ـ معاون وزیر و رئیس سازمان (نایب رئیس شورا)

ج ـ معاون آموزشی وزارت

د ـ معاون پژوهشی وزارت

هـ ـ معاونت ذیربط وزارت کار و امور اجتماعی یا نماینده تام‌الاختیار ایشان

وـ معاونت ذیربط وزارت تعاون یا نماینده تام‌الاختیار ایشان

زـ معاونت ذیربط سازمان

ح ـ رئیس موسسه مطالعات و تحقیقات فناوری سازمان

ط ـ رئیس دبیرخانه طرح کاراد (دبیرشورا)

ی ـ 3 تا 5 نفر از اعضای هیأت علمی آشنا با موضوع کارآفرینی، برجستگان کارآفرین، دانشجو و دانش‌آموخته و پیشکسوتان کارآفرین

تبصره1: با توجه به موضوع و در صورت نیاز، کارشناسان و نمایندگان سایر نهادها، سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها، برای شرکت در جلسات شورا دعوت می‌شوند.

تبصره2: اعضای موضوع بند "ی" به پیشنهاد نایب رییس شورا، تأیید وزیر و با حکم رییس سازمان به مدت 2 سال منصوب می‌شوند. تمدید حکم اعضا بلامانع است.

2ـ3ـ وظایف و اختیارات شورای مرکزی کارآفرینی:

الف ـ تعیین و اصلاح سیاست‌ها و راهبردهای طرح کاراد

ب ـ بررسی نتایج حاصل از ارزیابی عملکرد طرح کاراد در دانشگاه ها

ج ـ تصویب برنامه های کلان ارائه شده در مورد طرح کاراد

د ـ بررسی راهکارهای توسعه طرح کاراد در سطح دانشگاه‌های کشور

هـ ـ بررسی موانع و محدودیت های قانونی، سیاسی، فرهنگی، اداری و مالی توسعه کارآفرینی و ارائه پیشنهادهای مناسب برای مراجع ذیصلاح

وـ بررسی و تصویب برنامه‌های مربوط به ایجاد هماهنگی بین مراکز کارآفرینی و مراکز رشد، پارک‌های علم و فنّاوری و نهادهای ذی‌ربط

زـ تصویب بودجه سالانه طرح کاراد

تبصره3: چگونگی تشکیل جلسات شورای مرکزی، حدّ نصاب تصمیم‌گیری‌ها و نحوه اداره جلسات براساس دستورالعمل داخلی شورای مرکزی مشخص می شود.

ماده (4)ـ دبیرخانه طرح کاراد:

به منظور پی‌گیری مصوبات شورای مرکزی و انجام کلیه امور مربوط به کارآفرینی در وزارت، دبیرخانه طرح کاراد در سازمان تشکیل می شود.

1ـ4ـ وظایف و اختیارات دبیرخانه:

دبیرخانه طرح کاراد متشکل از واحدهایی است که کلیه امور ترویجی، پژوهشی، آموزشی و پیگیری مصوبات شورای مرکزی طرح کاراد را به شرح زیر برعهده دارد:

الف) ابلاغ مصوبات شورای مرکزی به دانشگاه‌ها و نهادهای ذیربط

ب) پیگیری برای تقویت مراکز کارآفرینی موجود و ایجاد مراکز کارآفرینی در دانشگاه‌هایی که فاقد این مرکز هستند.

ج) ایجاد هماهنگی بین کمیته‌های کارآفرینی دانشگاه‌ها در زمینه فعالیت‌های آموزشی، پژوهشی و ترویجی در سطح دانشگاه‌های کشور

د) هماهنگی با دستگاه‌های دولتی و بخش خصوصی در زمینه طرح کاراد

هـ) نظارت و ارزشیابی مستمر بر وظایف و عملکرد کمیته‌های کارآفرینی دانشگاه‌ها

و) برنامه‌ریزی برای برگزاری میزگردها و سخنرانی‌های علمی ـ تخصصی، سمینارها و همایش سالانه کارآفرینی

ز) انجام مطالعات و برنامه‌ریزی برای اجرای طرح کاراد در دانشگاه‌ها

ح) انجام مطالعات و طراحی ساختار سازمانی و سیستم‌های نظارت و ارزشیابی کمیته‌های کارآفرینی در سطح دانشگاه‌ها

ط) انجام مطالعات در زمینه موانع و محدودیت‌های حقوقی، قانونی، فرهنگی، سیاسی، اداری و مالی توسعه کارآفرینی و ارائه پیشنهاد به شورای مرکزی

ی) بررسی علمی طرح‌ها و برنامه‌های کلان ترویجی، آموزشی و پژوهشی طرح کاراد

ک) بررسی و تعیین بودجه سالانة طرح کاراد و ارائه آن به شورای مرکزی برای تصویب نهایی

ل) پیشنهاد اصلاحات لازم در طرح‌ها و برنامه‌های مرتبط و ارائه آن به شورای مرکزی برای تصویب

م) ارزیابی و تجزیه و تحلیل گزارش‌ها، اطلاعات و پیشنهادهای رسیده و اطلاع‌رسانی فعالیت‌های انجام گرفته از روند اجرای طرح کاراد به طرق مختلف

4ـ2ـ تشکیلات دبیرخانه

الف: رئیس دبیرخانه با پیشنهاد رئیس سازمان، تایید وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و حکم  رئیس سازمان برای مدت سه سال منصوب می‌شود. انتصاب مجدد رئیس دبیرخانه بلامانع است. سایر اعضای دبیرخانه با پیشنهاد رئیس دبیرخانه و موافقت رئیس سازمان
منصوب می‌شوند.

ب: تشکیلات مورد نیاز دبیرخانه پس از تصویب شورای مرکزی در سازمان ایجاد می‌شود و اعتبارات مورد نیاز آن در بودجة سالانة سازمان پیش‌بینی می‌شود.

بخش سوم ـ سازمان‌دهی کارآفرینی در دانشگاه

به منظور اجرای برنامه‌های آموزشی، پژوهشی و اشاعه فرهنگ کارآفرینی در دانشگاه‌های کشور، کمیته کارآفرینی و مرکزکارآفرینی به شرح مواد 5 و 6 در دانشگاه‌های مجری تشکیل می‌شود.

ماده(5)ـ ترکیب و وظایف کمیته کارآفرینی دانشگاه:

1ـ5ـ ترکیب کمیته کارآفرینی:

الف ـ رئیس دانشگاه به عنوان رئیس کمیته (رئیس دانشگاه می‌تواند این مسئولیت را به یکی از معاونان ذیربط خویش تفویض نماید) .

ب ـ معاون آموزشی دانشگاه

ج ـ معاون پژوهشی دانشگاه

د ـ یک تا سه عضو هیات علمی یا صاحب‌نظر در زمینه کارآفرینی از داخل یا خارج دانشگاه

هـ ـ رئیس مرکز کارآفرینی دانشگاه به عنوان دبیر کمیته کارآفرینی (رئیس مرکز کارآفرینی با حکم رئیس دانشگاه منصوب می‌شود).

تبصره 4: با نظر رئیس دانشگاه، سایر معاونان نیز می‌توانند عضو کمیته باشند.

تبصره 5: با توجه به موضوع و شرایط خاص هر دانشگاه می‌توان از سایر افراد ذیربط از داخل یا خارج دانشگاه به شرح ذیل دعوت به عمل آورد:

الف ـ رؤسای پارک‌ها و مراکز رشد علم و فنّاوری

ب ـ نمایندگان انجمن‌های علمی و دانشجویی، جهاد دانشگاهی و اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها

ج ـ دبیر انجمن دانش‌آموختگان

دـ مدیر دفتر ارتباط با صنعت

ح ـ برجستگان کارآفرین دانشجو و دانش آموخته و پیشکسوتان کارآفرین

2ـ5ـ وظایف و اختیارات کمیته کارآفرینی دانشگاه:

الف ـ تدوین آیین‌نامه داخلی کمیته و مرکز کارآفرینی دانشگاه

ب ـ کمک به ساماندهی مرکز کارآفرینی

ج ـ حمایت، هدایت و نظارت بر مرکز کارآفرینی دانشگاه

دـ تدوین برنامه سالانه طرح "کاراد" در دانشگاه به همراه زمان‌بندی و بودجه مورد نیاز

هــ ـ تصویب، نظارت و پی‌گیری طرح‌های پژوهشی، آموزشی و ترویجی آموزش ‌و پرورش کارآفرینان

وـ همکاری و برنامه ریزی برای تربیت مربیان و استادان آموزش‌های کارآفرینی

زـ کمک به ایجاد مراکزرشد در دانشگاه

ح ـ معرفی کارآفرینان برگزیده سال دانشگاه به دبیرخانه طرح کاراد

ط ـ نظارت بر اجرای مصوبات شورای مرکزی کارآفرینی

ی ـ تأمین ابزارها و امکانات مختلف برای اجرای هرچه بهتر طرح کاراد

ک ـ ارائه طرح‌های اولیه در زمینه فعالیت‌های ترویجی، آموزشی و پژوهشی به دبیرخانه طرح‌ کاراد

ل ـ تهیه و تدوین بودجه پیشنهادی طرح کاراد در دانشگاه و ارائه به دبیرخانه طرح به منظور بررسی و سیر مراحل تصویب نهایی

م ـ ارزیابی عملکرد مرکز کارآفرینی و تأیید گزارش‌های سالانه عملکرد اداری و مالی پیشرفت طرح در دانشگاه و ارسال آن به دبیرخانه طرح کاراد

ن ـ ارتباط مستمر با دبیرخانه طرح کاراد و ارائه گزارش فعالیت‌های انجام گرفته طرح کاراد در دانشگاه حداقل هر چهارماه یک‌بار

ماده (6)ـ ساختار و وظایف مرکز کارآفرینی دانشگاه:

مرکز کارآفرینی واحد اجرایی طرح "کاراد" در دانشگاه است که تحت نظر رئیس دانشگاه فعالیت می کند و مجری سیاست‌ها، برنامه‌ها و مصوبات کمیته کارآفرینی است.

1ـ6ـ ساختار مرکز کارآفرینی: رئیس مرکز کارآفرینی دانشگاه، دبیر کمیته کارآفرینی است که با حکم رئیس دانشگاه منصوب می شود. اعضا و همکاران مرکز کارآفرینی دانشگاه، شامل تعدادی از اساتید، دانشجویان، دانش‌آموختگان و مدیر ارتباط با صنعت دانشگاه و نیز کارآفرینان خارج از دانشگاه است که با نظر کمیته کارآفرینی تعیین می‌شوند.

2ـ6ـ وظایف و اختیارات مرکز کارآفرینی:

الف ـ انجام کلیه امور اداری و مالی مربوط به طرح "کاراد" در دانشگاه

ب ـ برگزاری کلاس‌ها، سمینارها و کارگاه‌های آموزشی و تخصصی

ج ـ تهیه برنامه‌های ترویجی، آموزشی و پژوهشی طرح کاراد با همکاری و همفکری اعضای هیات علمی و صاحب‌نظران آشنا با موضوع کارآفرینی و ارائه به کمیته کارآفرینی برای تصویب

دـ اجرای کلیه مصوبات کمیته کارآفرینی دانشگاه

هـ ـ شناسایی و معرفی کارآفرینان برگزیده سال دانشگاه به کمیته کارآفرینی

و ـ مدیریت و پی‌گیری طرح‌های مطالعاتی و پژوهشی مصوب کمیته کارآفرینی در مرکز یا خارج از آن برای اجراء

تبصره 6: به منظور تسهیل و تسریع در نیل به اجرای برنامه‌های طرح "کاراد"، رئیس دانشگاه می‌تواند اختیار تشخیص، تعهد و تسجیل هزینه‌های مربوط به اعتبارات طرح "کاراد" را به رئیس مرکز کارآفرینی دانشگاه تفویض نماید.

بخش چهارم ـ منابع مالی

ماده(7) ـ اعتبارات:

به منظور اجرای طرح کاراد، کمیته کارآفرینی هر دانشگاه پس از تدوین طرح ترویجی، آموزشی و تحقیقاتی دانشگاه ذیربط, بودجه پیشنهادی سالانه طرح در دانشگاه را براساس منابع مالی زیر تدوین و به رئیس دانشگاه و نیز به دبیرخانه طرح کاراد ارائه می نماید.

اعتبارات مورد نیاز طرح کاراد در دانشگاه‌ها از محل های زیر تأمین می‌شود:

1-      اعتبارات ذیربط دانشگاه

2-      کمک‌های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

3-      درآمدهای ناشی از فعالیت‌های خدمات علمی و فنی و نیز خدمات ارائه شده به پارک‌ها و مراکز رشد علم و فناوری دانشگاه

4-      ردیف‌های متمرکز در وزارتخانه‌های مرتبط با امور کارآفرینی

5-      کمک‌های اشخاص حقیقی و حقوقی

دبیرخانه طرح کاراد پس از اخذ بودجه پیشنهادی دانشگاه‌های مجری و هم چنین تدوین بودجه سالانه دبیرخانه، اعتبار سالانه طرح را برای تصویب نهایی به شورای مرکزی ارسال می‌دارد.

شورای مرکزی پس از تعیین اعتبار سالانه دانشگاه‌های مجری و دبیرخانه طرح کاراد، بودجه نهایی را از طریق سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور ارائه می‌کند تا با مبادله موافقت‌نامه بین سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و هر یک از دانشگاه‌های مجری طرح و سازمان (بابت بودجه سالانه دبیرخانه طرح) ، به مصرف هزینه‌های مربوط برسد.

این آیین‌نامه که در 7 ماده و 6 تبصره تدوین و در تاریخ ـ 8/6/85ـ به تصویب وزیر علوم، تحقیقات و فناوری رسیده است، جایگزین آیین‌نامه قبلی می‌شود و برای سه سال معتبر بوده و قابل اصلاح و تمدید است.